Het verhaal van de kruiswegstaties

Een verhaal is altijd waar. Dat is iets anders dan waargebeurd. Of je al of niet gelooft of het waar gebeurd is doet helemaal niet ter zake, ontdekte ik toen ik de kruiswegstaties schilderde.

Lange tijd heb ik er over na lopen denken waarom ik dat verhaal zou willen schilderen. Ik kon het niet voor mezelf onder woorden brengen. Toen ik uiteindelijk besloot om het te doen dacht ik dat het handelde over het menselijk lijden en sterven en de uiteindelijke overwinning van het leven. Dat bleek echter een veel te simpele voorstelling van zaken te zijn. De hele geschiedenis knip je in stukken, nl. in 13 schilderijen. Ieder schilderij is een afgerond verhaal op zich met zijn eigen symboliek en eigen kracht. Het gaat niet alleen over lijden. Het gaat over angst en noodlot versus vrije wil en vrije keuze, over lafheid en onvermogen en moed, over macht en onmacht, over rechtvaardigheid, over opoffering, over de dagelijkse ellende op de TV, over de holocaust, over zorg en meedeleven en de grenzen daaraan, over overgave en verdriet, over woede, wanhoop en fysieke pijn en over de dood, over de verhouding moeder en kind, over de terugkeer in de aarde en tenslotte over het feit dat je als mens niet de arrogantie moet hebben te denken dat je het leven zou kunnen vernietigen. En uiteindelijk gaat het erover hoe mooi en de moeite waard het leven is.

Dit verhaal wordt al eeuwen van generatie op generatie verteld. Het is een onderdeel van onze cultuur en zit als het ware in je genen gegoten. Het ligt verankerd in onze taal, onze manier van kijken en beleven. Het blijft moeilijk om het onder woorden te brengen. Eigenlijk is het veel gemakkelijker om het te schilderen, om het te laten zien.

Touw

Het uitgangspunt was dat de Christusfiguur een touw met een lus- een splits - erin zou zijn. Op het strand vond ik een heel dik touw waar ik 14 dezelfde stukken uit kon halen.

Een touw met een splits erin gebruik je om je schip vast te leggen. Dat is de associatie die het voor mij heeft. Het staat voor veiligheid, voor houvast, voor controle hebben over de situatie - de touwtjes in handen hebben - voor vaste grond onder de voeten hebben. Aan de andere kant staat het touw voor vastgebonden zijn, voor vrijheidsberoving, voor een galg. Als je het doortrekt staat het touw symbool voor leven en dood.

Techniek

Acryl en gemengde techniek op paneel. De staties is 1 t/m 12 zijn 125 x 100cm en de statie 13 is 125 x 180cm.

br>

1. Gethsemane

De angst voor wat komen gaat: Laat deze beker aan mij voorbij gaan. Dat wat komen gaat lijkt onvermijdelijk. Maar is dat het ook? In hoeverre is het vrije keus om daar te blijven liggen en niet weg te lopen? Stel dat je wegloopt vanwege de consequenties. Je offert je niet op. Je kiest niet voor datgene wat voor jou de essentie van je leven is. Wat gebeurt er dan met je? De schaduw van het kruis valt al over de rails. De trein lijkt niet te stoppen. De treinrails roepen ook associaties op met de jodendeportaties.

2. Petrus en de Haan

Eer de haan kraait, zul je mij driemaal verloochend hebben. Petrus speelt hier de hoofdrol. Hij heeft de keuze gemaakt om het vege lijf te redden. Het moment dat je je realiseert dat je zo ontzettend fout zit. Dat je door je eigen lafheid alles wat belangrijk voor je is verraden hebt. Degene die je op dat moment het meest dierbaar is heb je laten vallen. Je zou het jezelf nooit meer vergeven. Je zou in de grond willen kruipen. Je zou doorzichtig willen zijn, maar je weet dat je doorzien bent. Petrus is hier letterlijk van glas.

3. Zie de Mens

Christus wordt bespot. Hem wordt een koningsmantel omgehangen en een doornenkroon opgezet. Hier is jullie Koning. krijgen de Joden te horen. Op deze manier worden zowel het slachtoffer als de daders bespot. De koning is immers de representant van zijn volk. Christus wordt hier letterlijk in de Spotlights gezet.

4. Begin van de kruisweg

Christus neemt zijn kruis op. Niemand is daar heel erg in geinteresseerd De flats op de achtergrond accentueren individualisme, onverschilligheid en eenzaamheid.

5. Christus valt

Via de TV komt er steeds een enorme hoeveelheid ellende je huiskamer binnen. Je prijst je gelukkig dat de filter van de TV ertussen zit en je alleen maar een verre toeschouwer hoeft te zijn.

6. Simon van Sirene

Simon wordt gedwongen het kruis te dragen. Het kruis blijft echter Christus wel boven het hoofd hangen. Zomaar een voorbijganger die erbij betrokken wordt. Is dat iemand die helpt, of is het juist iemand door wie het onrecht mogelijk wordt gemaakt. Is het de machinist van de deportatietrein? In hoeverre had hij ook de mogelijkheid om te weigeren en daar de consequenties van te nemen?

7. De vrouwen

Christus spreekt de vrouwen toe. Huil maar niet om mij, huil maar om jezelf. In de oorlog hebben jullie de zorg voor je kinderen. De foto op het schilderij toont vrouwen uit Irak die zojuist hebben gehoord dat hun mannen zijn doodgeschoten.

8. Genageld

Er bestaat lijden dat je overkomt, maar ook lijden dat je door anderen wordt aangedaan. Vooral dat laatste moet een extra gevoel van eenzaamheid geven. Om dat uit te drukken zijn er op dit schilderij geen andere mensen afgebeeld.

9. Gekruisigd.

Mijn God Mijn God waarom hebt gij mij verlaten

10. Het is volbracht.

Rond het middaguur wordt het donker. De duisternis duurt drie uur. Christus sterft. Het is volbracht. Van achter het kruis is er een beetje geel in de donkere kleuren aangebracht; geel, de kleur van de hoop. Zonder hoop valt er immers met de dood niet te leven.

11. Pieta

De moeder met haar vermoorde zoon. Als je kiest voor een kind kies je voor levenslange kwetsbaarheid. Dat is de keerzijde van het feit dat niets je zo dierbaar is als je kind. Een vermoord kind, een verdriet waar geen woorden voor zijn. Ze is letterlijk stom van verdriet. Op dit schilderij is Christus een volwassen zoon, maar ook het kind van zijn moeder. Ze is zonder mond afgebeeld.

12. Het graf

Christus wordt in het graf gelegd. Teruggegeven aan de aarde. Het materiaal dat op dit schilderij is aangebracht, gaas, klei en stro, wordt ook gebruikt voor de opstanding.

13. Opstanding

Het leven overwint altijd. Je kunt 6 miljoen Joden vermoorden, je kunt vliegtuigen door hoge gebouwen heen laten vliegen, je kunt landen plat bombarderen, je kunt hele stammen uitroeien, je kunt een atoombom gooien. Je moet als mens niet de arrogantie hebben te denken dat je de baas bent over het leven. Het leven laat zich niet beknotten en aan banden leggen. Het groeit er aan alle kanten weer uit.

Expositie van de staties

De Witte kerk te Heiloo

De Witte kerk te Heiloo

.

Mocht u foto's van bij voorbeeld de kruiswegstaties willen gebruiken dan is dat toegestaan, mits u een donatie doet aan vluchtelingenwerk Nederland onder vermelding van:
" Gebruik foto's van www.agkooltroost.nl. "


NL60INGB0000123488 t.n.v. Vluchtelingenwerk Nederland